„Nad Górną Orawą 13 września 1944 r. został zestrzelony przez niemieckie myśliwce Boeing B-17 nr 44-6412. Samolot należał do 817 Dywizjonu, 438 Grupy Bomowej, 3 Skrzydła, 15 Armii Powietrznej U.S.A.A.F. Dowódca por. Everette J. Robson i 4 lotników dostało się do niewoli. Pięciu ich kolegów zostało uratowanych dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców Orawy.”
Powyższą inskrypcję wyryto się na obelisku „Ocaleni Dzięki Odważnym”, który znajduje się w Jabłonce na Orawie. Pomnik odsłonięto w 70-tą rocznicę tych tragicznych wydarzeń.
Dzień 13 września 1944 roku był jednym z najtragiczniejszych w kampanii. Tego dnia wystartowało ponad 800 samolotów, z czego połowa były to ciężkie bombowce, resztę stanowiła eskorta. 96 „Liberatorów” zaatakowało tego dnia IG Farben w Oświęcimiu, inne kombinat chemiczny Odertal, kolejna grupa latających fortec fabrykę chemiczną w Blachowni Śląskiej. To wśród tej grupy był bombowiec 817 dywizjonu, 483 grupy bombowej, 15 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych. Został on poważnie uszkodzony. Nad Górną Orawą rozegrał się ostateczny dramat. Osaczony przez niemieckie myśliwce przegrał walkę. Załoga „Latającej Fortecy” ratowała życie skacząc na spadochronach, lądowali w Orawce, Jabłonce i Piekielniku. Tylko dzięki bohaterskiej postawie Orawian, którym za to groziła śmierć, i żołnierzy orawskiej placówki AK „Limba” 5 lotników nie trafiło w ręce Niemców.
Jak dojechać do pomnika?
Namiary na punkt GPS: [49°29’29.8″N 19°43’24.8″E]
Monument znajduje się około 2 kilometry od głównej drogi Czarny Dunajec – Jabłonka. Mniej więcej w połowie drogi pomiędzy stacją Orlen w Jabłonce, a skrzyżowaniem z DK 7 (Chyżnianką), skręcamy na północ w ulicę Energetyków, a później jedziemy cały czas prosto, w stronę nadajnika GSM. Po kilkuset metrach dojedziemy do ul. ks. Machaja, na której tuż przy drodze znajduje się pomnik.
Poza historią związaną z Boeingiem B-17 to miejsce to również świetny punkt widokowy. Rozpościera się stąd piękny widok na całe Tatry, od Bielskich aż po Zachodnie. Pomiędzy domami widać Jezioro Orawskie, a zza pomnika wygląda ku nam Babia Góra.
